Integer en vriendelijk leven

Dagelijks lezen we in het nieuws: berichten over fraude, onbetrouwbaarheid, misbruik, egoïsme. Het lijkt wel overal te spelen.

Door misbruik van macht raken mensen beschadigd. Kabinet en Tweede Kamer, uitvoeringsorganisaties, sportorganisaties, kerken, bedrijven … Wie trekt in de dagelijkse praktijk wanneer en waar de lijn?

Het beschadigen of bedreigen van mensen waarmee we het niet eens zijn gebeurt aan de lopende band. We ondergraven geloofwaardigheid in plaats van argumenteren, we schelden en bedreigen, we organiseren lastercampagnes. We ontmenselijken degenen die onze denkbeelden of onze belangen niet delen. Massaal en anoniem op social media, maar ook in toenemende mate publiek.

We zien bedrijven en organisaties en mensen die macht misbruiken. Belangen van anderen worden genegeerd, inclusief gezondheid en klimaat en financiële belangen. We zoeken grenzen op van wetten en regelingen, en ach, alles is toch toegestaan zolang je er mee wegkomt?

Leiders zijn cultuurdragers. Zij zetten de norm, voor mensen die inhoudelijk het met hen eens zijn én als definitie hoe burgerschap er uit moet zien. Dus mag je formulieren creatief invullen, belasting vermijden, de geest van regelgeving negeren als je een juridisch maasje hebt gevonden en sowieso regels overtreden zolang je de pakkans laag inschat. Waarom zou een burger zich correcter moeten gedragen dan de leiders?

En nu ….

Natuurlijk zijn er heel veel goede mensen. ‘Gewone’ Nederlanders komen met al hun geworstel om goed te zijn niet in het nieuws. De voorbeelden van gebrek aan wellevendheid wél – en daarmee zetten zij de toon. Maar ik ben vast niet de enige die het gevoel heeft dat die excessen normaler lijken te worden en het bijbehorende gedrag acceptabeler. Probéren we in onze maatschappij nog om moreel juist te handelen? Om integer te zijn, in plaats van te doen wat juridisch nog net juist is en waar je nog (net) mee weg kunt komen?

Ik weet het allemaal niet zo goed, eerlijk gezegd. Ik weet wél dat ik zelf graag integer wil leven. Vriendelijk. Vertrouwend en vergevend. Ik denk dat wij die keus hebben: op ons eigen plekje, in onze eigen werkomgeving met onze eigen verantwoordelijkheid – en dan ervoor kiezen om vanuit positieve intenties met integriteit met mensen en zaken om te gaan. In de hoop dat integriteit net zo besmettelijk kan zijn als zelfzucht.