Een veellezer (maar vooral fantasy!) – ik noem haar even X – schreef op de geweldige facebook-pagina ‘SF & F-club’ (hier de link, aanbevolen!) een verslag van haar leeservaring met de SF-verhalenbundel ‘Anderen’. Het leidde tot een leuke bespreking. Eerst haar verslag, dan wat gedachten daarbij naar aanleiding van een deel van de discussie.
Zojuist heb ik Anderen van Charles van Wettum gelezen. In het boek staan 26 verhalen over aliens – en dus over ons. Om te beginnen raad ik jullie aan om de lezing te bekijken die Charles op 9000con gaf. Hierin vertelt hij meer over het onderwerp en zijn boek. Wat jullie gelijk zal opvallen is de kennis van Charles, maar nog meer: zijn enthousiasme over het onderwerp. Het was voor mij een erg leuk begin voordat ik met zijn boek begon.
Dan het boek. Het is vlot en toegankelijk geschreven. Ondanks de soms complexe onderwerpen, hoefde ik zinnen nooit opnieuw te lezen. De onderwerpen zetten aan tot nadenken. Zoals de titel van het boek belooft; deze verhalen gaan over ons. Soms wordt de spiegel serieus opgehouden – soms met spot.
Als niet natuurkundig-geschoolde, miste ik soms wat in de opbouw. In sommige verhalen zitten metingen die worden gedaan, bijvoorbeeld in “Het tankstation op Kepler 62”. Omdat die metingen mij niets zeggen, viel de conclusie wat onverwacht uit de lucht. Af en toe een tussenzinnetje toevoegen (“het zou toch niet zo zijn dat…”) kan mij als lezer helpen. Bij een ander verhaal, “De laatste kuil” komt er een tsunami van entropie die iemand doodt. In de thermodynamica is het de mate van chaos van deeltjes en energie – in de scène wordt wel gezegd dat de tsunami komt, maar niet hoe die eruit ziet. Hierdoor bleef ik met vragen zitten, meer beschrijving zou mij helpen. Dat gezegd hebbende: iemand die de terminologie wel kent, zal hier geen last van hebben.
Anderen verhalen vond ik verbluffend goed. Mijn favorieten waren: “Jaag onze paarden naar de sterren”: een schrijver en onderzoeker vinden een nieuwe parasiet die zich in mensen huisvest. Hier hebben karakters een eigen identiteit en het plot zet je op het puntje van je stoel. Er zit emotionele diepgang in, humor en stof tot nadenken. “Wat ons is gegeven”: deze mogen jullie helemaal zelf ontdekken. Prachtig, mysterieus, diepgaand en hoopgevend. “Het Interstellar-Zoo fenomeen” spot op een geloofwaardige manier met een zakenman die hogerop wil komen in de hiërarchie.
Mijn eindoordeel: 
Mijn reactie op deze bespreking was:
“Dankjewel, X, voor het lezen en de mooie bespreking! Ja, je hebt gelijk: sommige verhalen spreken de een meer aan, andere verhalen een ander. Het is leuk te zien hoe lezers met verschillende voorkeuren uit het boek komen, en natuurlijk: de lezer bepaalt waar het over gaat. Goede verhalen hebben veel lagen!”
Naar aanleiding van:
Het is boeiend om te zien welke lezer welk verhaal als ‘beste’ beoordeelt. Misschien zijn de favoriete verhalen van X voor fantasy-liefhebbers wel de meest aansprekende in de bundel. Het zou zomaar kunnen…
Het verhaal ‘De laatste kuil’ werd door de jury van EdgeZero beschouwd als 7e in de wedstrijd voor het beste Nederlandstalige kortverhaal SF&F van 2023 en zo in de jaarbundel EdgeZero2024 opgenomen – maar X heeft gelijk: het is harde SF, gebaseerd op speculatieve kosmologie en vereist door de abstractie wel voorkennis op dat gebied. Ik kan me voorstellen dat het daardoor voor sommige lezers minder aanspreekt.
Andere lezers hadden andere favoriete verhalen. Een recensent vond ‘De zangers van Enceladus’ het beste verhaal, net als een lezer met een biologie-achtergrond – dat laatste is gezien het thema van het verhaal heel begrijpelijk. Door lezers met een mogelijk meer literaire invalshoek (?) werd ‘De grote jacht’ als Moby Dick-tribute als beste verhaal getipt. Dus inderdaad: zoveel zielen, zoveel gedachten. Ikzelf zie de breedte van voorkeuren als een goed teken voor de reikwijdte van de bundel.
Met de mooie bespreking van X en met de vier sterren die ze aan de bundel geeft ben ik in ieder geval heel blij!
Wettum.org 